The Present Perfect Continuous Tense

12-Mar-2023

The Present Perfect Continuous Tense
(Hozirgi tugallangan davom zamon)

1. Present Perfect Continuous to be fe'lining Present Perfect shakli (have been, has been) va hozirgi zamon sifatdoshi (Present Participle = Ving) yordamida yasaladi:

 

Ega + have (has) + been + V ing

Your eyes are red. I think, you have been crying. Sizning ko'zlaringiz qizargan. Fikrimcha bu yig'layotganingizdan.
The ground is wet. It has been raining. Yer namlangan. Bu yomg'ir yo'gayotganidan.
They have been watching TV for 3 hours. Ular 3 soatdan buyon televizor tomosha qilishyapdi.

2. Present Perfect Continuous ning bo'lishsiz shakli birinchi yordamchi fe'ldan keyin not inkor yuklamasini qo'yish bilan yasaladi:

Ega + have (has) + not + been + V ing

You have not been working hard today. Siz bugun qattiq ishlamayapsiz.

3. Present Perfect Continuous ning so'roq shakli birinchi yordamchi fe'lni eganing oldiga o'tkazish bilan yasaladi:

Have (has) + ega + been + Ving ?

 

Has he been learning English since May? U ingliz tilini May dan buyon o'rganayaptimi?

 

 

Bo'lishli shakli Bo'lishsiz shakli So'roq shakli
I have been working
He (She, it) has been working
We have been working
You have been working
They have been working
I have not been working
He (she, it) has not been working
We have not been working
You have not been working
They have not been working
Have I been working?
Has he (she, it) been working?
Have we been working?
Have you been working?
Have they been working?

The Use of Present Perfect Continuous Tense
( Hozirgi tugallangan davom zamonning ishlatilishi )

 

1. Present Perfect Continuous o'tgan zamonda boshlanib hozir ham davom etayotgan ish-harakatni ifodalaydi. Bu zamon uchun ish-harakatning sodir bolish vaqtini ko'rsatish zarur. Present Perfect Continuous for an hour bir soat davomida, for a month bir oy davomida, for a long time uzoq vaqt davomida, since yesterday kechadan buyon, since five o'clock soat beshdan buyon, how long qancha vaqt, since when qachondan buyon kabi vaqt ko'rsatkichlari bilan ishlatiladi:

 

  • I have been waiting for my brother for a long time. Men akamni uzoq vaqt (davomida) kutayapman.
  • I have been reading the newspaper since five o'clock. Men gazetani soat beshdan buyon o'qiyapman.
  • What have you been doing here since early morning? I have been preparing for my examination.
    Ertalabdan buyon bu yerda nima qilayapsiz? Imtihonimga tayyorlanayapman.
  • He has been living in London for five years. U Londonda besh yil (davomida) yashayapti.
  • He has been teaching English since 1998. U 1998-yildan buyon ingliz tilidan dars beradi.
  • How long has he been living in London? U Londonda qancha (qachondan buyon) yashayapti?
  • Since when have youbeen working at this factory? Siz bu zavodda qachondan buyon ishlayapsiz?
     
  • 2. Present Perfect Continuous hozir davom etayotgan ish-harakatni va odatiy, doimiy ish-harakatni ifodalaydi. Yuqoridagi misollarda ishharakatni qancha davom etishini ko'rsatuvchi vaqt ko'rsatkichlari bo'lmasa hozir davom etayotgan ish-harakatini ifodalash uchun Present Continuous va odatiy, doimiy ish-harakatni ifodalash uchun Present Simple ishlatar edik:
     
    Hozirgacha davom etib tugayotgan ish-harakati
    Qancha davom etganligini ko'r satuvchi
    vaqt ko'rsatkichi bilan
    Qancha davom etganligini ko'r satuvchi
    vaqt ko'rsatkichi bo'lmasa
    I have been waiting for my brother for a
    long time.
    I have been reading the newspaper since
    five o'clock.
    It has been raining since morning.
    He has been living in London for five
    years.
    He has been teaching English since 1998
    I am waiting for my brother.

    I am reading the newspaper.

    It is raining.
    He lives in London.

    He teaches English?

    3. Present Perfect Continuous o'tgan zamonda boshlanib bevosita hozirdan oldin tugagan ish-harakatni ifodalash uchun ishlatiladi. Davom etgan vaqt ko'rsatilishi ham, ko'rsatilmasligi ham mumkin:
    • I feel tired as I have been working in the garden for several hours.
      Men charchadim chunki men bog'da bir necha soat (davomida) ishlagan edim.
    • Although the sun is shining, it is still cold as it has been raining hard.
      Quyosh charaqlab turgan bo'lsa ham, hali ham sovuq edi, chunki kuchli yomg'ir yoqqan edi.